Механічны факультэт

Гісторыя факультэта

Дынамічнае развіццё чыгуначнай галіны немагчыма без яе забеспячэння высокакваліфікаваным кадравым патэнцыялам. Менавіта таму заўсёды запатрабаваныя інжынеры, здольныя забяспечыць увесь комплекс работ па тэхнічнай эксплуатацыі і рамонту найскладанай тэхнікі. У ліку першых спецыяльнасцяў, якія адкрыліся ў нашай ВНУ, сталі «Вагоны» і «Лакаматывы», падрыхтоўка на якіх ажыццяўляецца ў БелIIЧТ (цяпер БелДУТ) на механічным факультэце з 1953 г.

Першым дэканам факультэта быў прызначаны к. т. н., дацэнт Белы В. А. (кастрычнік 1954 г. - лістапад 1960 г.), пасля – віцэ-прэзідэнт Акадэміі навук Беларусі, ганаровы прафесар БелДУТ. Ён унёс вялікі ўнёсак у станаўленне факультэта не толькі як падраздзялення, якое забяспечвае навучальны працэс, але і як навуковай школы для многіх пакаленняў інжынераў-механікаў, якія ўславілі родную ВНУ. У гэты перыяд былі адкрыты новыя кафедры і навукова-даследчыя лабараторыі (НДЛ). У 1956 г. створана кафедра «Рухомы састаў і эксплуатацыя рухомага саставу», у 1958 г. - «Вагоны і вагонная гаспадарка». У 1957 г. пачатыя навуковыя даследаванні па распрацоўцы тэхналогіі і абсталявання для шырокага ўкаранення палімерных матэрыялаў на прадпрыемствах галіны ў НДЛ «Тэхнічная механіка». Пад кіраўніцтвам Белага В. А. былі створаныя вучэбна-метадычная і матэрыяльна-тэхнічная базы факультэта. Ён шмат увагі надаваў фармаванню высокапрафесійнага прафесарска-выкладчыцкага складу кафедраў, што ў далейшым спрыяла якаснай падрыхтоўцы маладых спецыялістаў. У 1960 г. Белым В. А. быў арганізаваны Інстытут механікі металапалімерных сістэм АН БССР. Ім створана навуковая школа, аснову якой склалі навукоўцы - выпускнікі механічнага факультэта. Іх даследаванні і навуковыя распрацоўкі добра вядомыя не толькі ў Рэспубліцы Беларусь, але і далёка за яе межамі.

У 1961 г. у сувязі з неабходнасцю завяршэння працы над доктарскай дысертацыяй к. т. н., дацэнта Белага В. А. на пасадзе дэкана змяніў к. т. н., дацэнт Філімонаў А. І. (верасень 1960 г. - жнівень 1961 г.), а затым факультэт ўзначаліў к. т. н., дацэнт Гуткоўскі В. А. (снежань 1961 г. - сакавік 1965 г.). У гэты перыяд кафедральныя навучальныя лабараторыі былі абсталяваныя выпрабавальнымі стэндамі і макетамі. Так, у 1964 г. распрацаваны і выраблены спецыяльны стэнд для выпрабавання замковай прылады рассоўных колавых пар, які не мае аналагаў у сусветнай практыцы.

Далей у розны час факультэт узначальвалі к. т. н., дацэнт Ільянкоў Е. І. (сакавік 1965 г. - жнівень 1965 г.) і к. т. н., дацэнт Ергучоў А. М. (жнівень 1965 г.- кастрычнік 1966 г.). Яны працягнулі працу па развіцці і станаўленні факультэта.

З кастрычніка 1966 г. па студзень 1973 г. дэканам факультэта працаваў к. т. н., дацэнт Філімонаў А. І. Ён запомніўся калегам і студэнтам як інтэлігентны, прыстойны чалавек, які валодае рознабаковай эрудыцыяй і адрозны выдатным выхаваннем. Як дэкан, к. т. н., дацэнт Філімонаў А. І. вялікую ўвагу надаваў рознабаковай падрыхтоўцы будучых інжынераў і асабліва патрыятычнаму выхаванню. Яго лекцыі аб блакадным Ленінградзе адрозніваліся яркасцю і выразнасцю, яны літаральна ўзрушвалі свядомасць моладзі сілай вобразаў і інфармацыйным выкладаннем. Пад яго кіраўніцтвам прафесарска-выкладчыцкі склад факультэта праводзіў пастаянную работу па ўключэнню студэнтаў у навукова-даследчую дзейнасць і мастацкую самадзейнасць. У гэты перыяд была адкрыта кафедра «Ахова працы» (1966 г.). Можна казаць, што ў гісторыі факультэта быў «Фiлiмонаўскi перыяд»: культура, павага, клопат.

З лютага 1973 г. па жнівень 1974 г. дэканам факультэта быў к. т. н., дацэнт Рафалоўскi В. В., які, узначальваючы калектыў, дамогся вялікіх поспехаў ва ўдасканаленні вучэбна-метадычнай базы кафедраў, што стала магчымым дзякуючы багатаму педагагічнаму досведу, сабранаму прафесарска -выкладчыцкаму складу.

Са жніўня 1974 г. па люты 1979 г. факультэт узначальваў к. т. н., дацэнт Гiзатулiн Р. К. Вучоны і даследчык, ён спрыяў наладжванню і ўмацаванню цесных сувязяў з вытворчасцю. Гэта дазволіла забяспечыць студэнтам не толькі глыбокія тэарэтычныя веды, але і практычныя навыкі. Далейшае развіццё на факультэце атрымала навучанне, заснаванае на актыўных метадах пазнання, якія забяспечваюць асэнсаванае і ўдумлівае выкананне пастаўленых задач. Гэта спрыяла якаснай сумеснай працы выкладчыкаў і студэнтаў.

З лютага 1979 па сакавік 1986 г. кіраўніцтва факультэтам было ўскладзена на к. т. н., дацэнта Кучму М. П. Пад яго кіраўніцтвам праходзіла перааснашчэнне матэрыяльна-тэхнічнай базы сучасным абсталяваннем і ПЭВМ. У курсавым і дыплёмным праектаванні шырока сталі выконвацца разлікі па праграмах, распрацаваных выкладчыкамі і навукоўцамі кафедраў.

З красавіка 1986 г. дэканам факультэта быў прызначаны к. т. н., дацэнт Голубеў В. А. Пад яго кіраўніцтвам на кафедрах была актывізавана метадычная работа. Гэта спрыяла павышэнню ўзроўню самастойнай падрыхтоўкі студэнтаў па лабараторных і практычных занятках.

Са снежня 1988 г. па студзень 2001 г. факультэт узначальваў д. т. н., прафесар Сянько В. І. - вядомы вучоны ў галіне прагназавання развіцця вагонарамонтнай базы, удасканалення сістэмы тэхнічнага абслугоўвання і рамонту рухомага складу, выпускнік роднай альма-матар 1969 г. Ён унёс вялікі ўклад у педагагічную і навуковую дзейнасць факультэта і фармаванне ягонага творчага патэнцыялу. Пад ягоным кіраўніцтвам аўтарскім калектывам распрацаваны адукацыйны стандарт спецыяльнасці Т.04.04.00 «Рухомы састаў» і пашпарт навуковай спецыяльнасці 05.22.07 «Рухомы састаў чыгунак, цяга цягнікоў і электрыфікацыя», а таксама праграма кандыдацкага мінімуму па гэтай спецыяльнасці. У гэты перыяд былі адкрытыя новыя спецыялізацыі, па якіх у Рэспубліцы Беларусь ажыццяўляецца падрыхтоўка маладых спецыялістаў толькі ў нашай ВНУ: «Электрычны транспарт і метрапалітэн», «Тэхнічная эксплуатацыя электрычнага гарадскога транспарту», «Абсталяванне і тэхналогіі павышэння зносаўстойлівасці і аднаўлення дэталяў машын і прыбораў» , «Тэхнічная эксплуатацыя пагрузачна-разгрузачных, пуцявых, дарожна-будаўнічых машын і абсталявання». Вялікую ўвагу д. т. н., прафесар Сянько В. І. надаваў развіццю навукова-даследчай дзейнасці студэнтаў. Іх работы, якія прадстаўлялiся на рэспубліканскі конкурс, неаднаразова займалі прызавыя месцы. Факультэт дасягнуў высокіх паказчыкаў таксама ў мастацкай самадзейнасці і спорце. Арганізаваўшы ў 1997 годзе Галіновую навукова-даследчую лабараторыю «Тэхнічныя і тэхналагічныя ацэнкі рэсурсу адзінак рухомага саставу» (ГНДЛ «ТТАРАРС»), д.т.н., прафесар Сянько В. І. паглыбіў на яе базе інтэграцыю навучальнага працэсу і навукова-даследчай дзейнасці. У далейшым, будучы рэктарам БелДУТ, прафесар В. І. Сянько даў старт кірунку пацвярджэння адпаведнасці чыгуначнай прадукцыі і эксперыментальнаму вектару даследаванняў рухомага саставу, арганізаваўшы ў 2004 годзе Орган па сертыфікацыі чыгуначнай прадукцыі і паслуг, а ў 2009 годзе – Выпрабавальны цэнтр чыгуначнага транспарту «СЕКА».

З верасня 2001 па май 2004 г. факультэт узначальваў к. т. н., дацэнт Сухапараў С. І. Ён працягваў слаўныя традыцыі навуковых і педагагічных школ, якія склаліся ў калектывах кафедраў, заснаваных ягонымі папярэднікамі. Ён праводзіў вялікую працу па ўдасканаленні навучальнага працэсу, пераабсталяванні лабараторнай базы кафедраў факультэта сучасным абсталяваннем. Гэта спрыяла далейшай творчай працы як выкладчыкаў, так і студэнтаў у працэсе навучання.

К. т. н., дацэнт Самадум Ю. Г., які быў дэканам факультэта з чэрвеня 2004 г. па верасень 2009, надаваў вялікую ўвагу вучэбна-выхаваўчай працы са студэнтамі, асабліва такім напрамкам, як кантроль наведвання заняткаў і арганізацыя вольнага часу.

З верасня 2009 г. па кастрычнік 2019 г. факультэтам кіраваў к. т. н., дацэнт Гурскі Е. П., які працягнуў традыцыі, закладзеныя на факультэце яго папярэднікамі.

У 2013 годзе пад кіраўніцтвам к. т. н., дацэнта Магілы В. С. адкрыт новы запатрабаваны накірунак спецыяльнасці «Электразабеспячэнне чыгунак».

З кастрычніка 2019 года механічным факультэтам кіруе д. т. н., дацэнт Пуцята А. В.

У цяперашні час механічны факультэт – гэта калектывы 5 кафедраў: «Вагоны», «Лакаматывы», «Транспартна-тэхналагічныя машыны і абсталяванне», «Тэхнічная фізіка і тэарэтычная механіка» і «Графіка», дзе працуюць больш за 80 выкладчыкаў, у тым ліку 10 дактароў і каля 30 кандыдатаў навук.

На факультэце выконваецца значны аб'ём навукова-даследчай працы. Выкладчыкамі і супрацоўнікамі факультэта за апошнія 10 гадоў выдадзены дзясяткі падручнікаў і вучэбных дапаможнікаў з грыфам Міністэрства адукацыі, манаграфій, сотні вучэбна-метадычных распрацовак, навуковых артыкулаў і тэзісаў навуковых дакладаў. Вядзецца падрыхтоўка аспірантаў і дактарантаў па навуковых спецыяльнасцях 05.22.07 «Рухомы састаў чыгунак, цяга цягнікоў і электрыфікацыя» і 05.02.01 «Матэрыялазнаўства (машынабудаванне)» и 01.02.06 «Дынаміка, трываласць машын, прыладаў і абсталявання».

Да навуковых даследаванняў шырока прыцягваюцца студэнты. На механічным факультэце ўкаранёна сістэма пошуку, развіцця і станаўлення творчых асоб. Найбольш таленавітыя студэнты замацоўваюцца за навуковымі кіраўнікамі з ліку прафесарска-выкладчыцкага складу, сумяшчаючы вучэбна-пазнавальную дзейнасць з навукова-даследчай. Студэнтам, якія паказваюць высокія вынікі, прызначаюцца імянныя стыпендыі, ўсталёўваюцца грашовыя надбаўкі. Таленавітыя маладыя людзі маюць магчымасць працягваць навучанне ў магістратуры і аспірантуры.

Таксама студэнты маюць магчымасць паралельна асноўнай вучобе прайсці курс ваеннай падрыхтоўкі па праграме малодшых камандзіраў і афіцэраў запасу пры ваенна-транспартным факультэце ўніверсітэта.

Супрацоўнікі факультэта актыўна ўдзельнічаюць у рабоце навукова-даследчых лабараторыяў «Тэхнічныя і тэхналагічныя ацэнкі рэсурсу адзінак рухомага складу» (кіраўнік - Канавалаў Е. І.), «Тармазныя сістэмы рухомага складу» (кіраўнік - д. т. н., дацэнт Галай Э. І. ), «Канструкцыйныя і трыбатэхнiчныя матэрыялы» (кіраўнік - д. т. н., прафесар Багдановіч П.Н.), «Сістэмы электразабеспячэння транспарту» (кіраўнік - к. т. н. Еўдасеў І. С.), «Фізіка паверхняў і тонкіх плёнак», а таксама выпрабавальны цэнтр чыгуначнага транспарту БелДУТ (кіраўнік - д. т. н., прафесар Галоўніч А.К.).

Неад'емнай часткай шматграннай дзейнасці дэканата з'яўляецца выхаваўчая праца, якая ажыццяўляецца на розных узроўнях арганізацыйнай структуры факультэта.

Нашы студэнты вядуць актыўны лад жыцця, удзельнічаюць у грамадскім, культурным і спартыўным жыцці.

Студэнт Кузмянкоў А. С. у 2011 годзе стаў фіналістам рэспубліканскага конкурсу БРСМ «100 ідэй для Беларусі». Ягоны праект «Веласіпедны транспарт - будучыня здаровай нацыі» быў прадстаўлены і атрымаў высокую ацэнку на 41 з'ездзе БРСМ у снежні 2011 года ў г. Мінску з удзелам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь.

Студэнты актыўна ўдзельнічаюць і робяцца пераможцамі ва ўніверсітэцкіх конкурсах (турнір «За прыгожых дам!», «А, ну-ка, Першакурснік!»), конкурсах агітбрыгад «За здаровы лад жыцця», КВЗ і інш.

На факультэце пад кіраўніцтвам к.т.н., дацэнта Цырліна М.І. дзейнічае творчае аб'яднанне мастакоў «СтудАРТ». За час працы праведзены дзясяткі мастацкіх і фотавыстаў.

Факультэт шэфствуе над брацкай магілай савецкіх воінаў у вёсцы Шарсцін Веткаўскага раёна. У ёй пахавана 588 воінаў 307-й стралковай дывізіі, якія загінулі ў кастрычніку-лістападзе 1943 года пры вызваленні Веткаўскага раёна ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. Напярэдадні Дня перамогі выкладчыкі і студэнты выязджаюць у в. Шарсцін і прыводзяць пахаванне да ладу. Актыўна вядзецца пошукавая праца і падтрымліваецца сувязь са сваякамі салдатаў.

Мы сябруем з выхаванцамі Гомельскага дзяржаўнага дзіцячага дома. Усе студэнты і супрацоўнікі факультэта штогод удзельнічаюць у акцыі «Чараўніцтва на Каляды», на сабраныя сродкі факультэт удзельнічаў у рамонце і абсталяванні камп'ютарнага класа, добраўпарадкаванні дзіцячых пакояў і прылеглых тэрыторый. З задавальненнем студэнты праводзяць забаўляльныя святы для дзяцей на працягу ўсяго года.

Мы ганарымся спартыўнымі дасягненнямі сваіх студэнтаў і супрацоўнікаў. За апошнія гады на факультэце падрыхтаваны больш за 10 майстроў спорту і 30 кандыдатаў у майстры спорту. Сярод іх – неаднаразовыя пераможцы спартакіяд і ўніверсіяд па барацьбе, гiрам, армрэслінгу, плаванні, лёгкай атлетыцы, шматбор'і і іншых відах спорту. Факультэт неаднаразова станавіўся пераможцам і прызёрам штогадовай Спартакіяды ўніверсітэта сярод студэнтаў, выкладчыкаў і супрацоўнікаў.

Факультэт ганарыцца сваімі выпускнікамі! Кіраўнікі самага высокага ўзроўню, навукоўцы з сусветнымі імёнамі, буйныя палітычныя і культурныя дзеячы – няма такой галіны, дзе б не праявіў сябе «механік». Гэта яркія асобы, якія з’яўляюцца сёння гонарам сваіх калектываў і альма-матэр: акадэмік НАНБ д. т. н., прафесар Свірыдзёнак А. І., Ганаровы грамадзянін горада Гомеля, Ганаровы рэктар БелДУТ, д. т. н. прафесар Сянько В. І., старшыня Гомельскага абласнога аб’яднання прафсаюзаў з 2004 г. па 2016 г. Барабанаў Л. В., галоўны інжынер Дэпартамента вагоннай гаспадаркі ААТ «Расійскія чыгункі» Камісараў А. Ф., начальнік службы вагоннай гаспадаркі Беларускай чыгункі Архіпенка А. А., дэпутаты Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь 5 склікання Удодаў А. П., Жмайлік В. А., Красноў І. А. і шмат-шмат хто – іншыя.

Выпускнік механічнага факультэта гэта не толькі кампетэнтны спецыяліст, гэта асоба, якая валодае шырокім кругаглядам, гэта паплечнік які мае «пачуццё локцю», гэта чалавек, які паважае і шануе традыцыі.

Факультэт, як і ў першыя гады існавання, дзякуючы ягонаму слаўнаму калектыву, асільвае ўсе пастаўленыя задачы і займае лідзіруючыя пазіцыі. Спецыяльнасці, па якіх вядзе падрыхтоўку факультэт, карыстаюцца папулярнасцю ў абітурыентаў, спецыялісты запатрабаваныя, а выпускнікі годна носяць званне інжынера і сваёй працай славяць родны факультэт. У гэтым поспеху ёсць часцінка працы кожнага супрацоўніка самага выдатнага механічнага факультэта.