Як абараніць асабістыя межы
- Апублікавана 28.05.2020 17:17
Для чаго патрэбныя асабістыя межы і як іх абараняць?
Мы замыкаем на ключ дзверы і апускаем фіранкі на вокнах, каб абараніць сваё жыццё ад чужой цікаўнасці і ўмяшання. Але што рабіць, калі хтосьці ўжо знаходзіцца побач і настойліва ўмешваецца, дае парады і спрабуе кіраваць? Трэба будаваць межы!
У норме ва ўсіх людзей ёсць межы, проста хтосьці іх ўсведамляе і адстойвае, а ў кагосьці яны акрэслены слабей ці, наадварот, занадта жорсткія.
Віды асабістых межаў:
- Нягнуткія (рыгідныя) межы ў людзей, якія пазбягаюць блізкіх адносін. Як правіла, яны трымаюцца ў баку і нікога да сябе не падпускаюць, вельмі прыдзірліва ставячыся да абароны прыватнай інфармацыі, пры гэтым яны лічаць практычна любую інфармацыю пра сябе прыватнай. Іхнія партнёры часта могуць адчуваць адмежаванасць. Такія жорсткія межы выстройваюцца праз моцны страх адхілення іншымі людзьмі.
- Слабыя межы характарызуюцца празмернай адкрытасцю: чалавек распавядае пра сябе ўсё і ўсім, мае цяжкасці з тым, каб гаварыць «не». Таксама аб наяўнасці слабых межаў можа сведчыць глыбокая ўцягнутасць ў праблемы іншых людзей, унутраная патрэба кагосьці ратаваць, залежнасць ад чужога меркавання, сталыя спробы падладзіцца пад іншых.
- Здаровыя мяжы. У гэтым выпадку чалавек шануе ўласнае меркаванне, не ідзе на радыкальныя кампрамісы, здольны дзяліцца асабістай інфармацыяй у адпаведнасці з сітуацыяй, ведае, чаго хоча і можа перажыць чужое меркаванне або нязгоду. Чалавек з дастаткова здаровымі межамі можа ўзяць на сябе адказнасць за свае дзеянні і эмоцыі, але пры гэтым не бярэ на сябе адказнасць за дзеянні ці эмоцыі іншых.
Людзі з парушанымі асабістымі межамі адчуваюць пастаянны і магутны стрэс з-за таго, што яны не могуць кантраляваць сваё жыццё і задавальняць свае патрэбы, папросту не разумеючы і не адчуваючы іх.
Як зразумець, што Вашыя мяжы парушаюць:
- Вас хтосьці крыўдзіць, а вы пра гэта маўчыце;
- Вы аддаеце занадта шмат свайго асабістага часу іншым, а потым адчуваеце сябе скарыстаным;
- Вы з усёй моцы імкнецеся быць добрым і ўсім спадабацца, таму што ў Вас ёсць адчуванне, што павагу трэба зарабіць, а проста так Вы яе не вартыя;
- Вы кідаецеся дапамагаць усім вакол і адчуваеце сябе вінаватымі, калі не атрымліваецца зрабіць усіх шчаслівымі;
- Вы стала адчуваеце сябе ахвярай – іншых, жыцця, працадаўцаў, навакольнага асяроддзя;
- Вакол Вас нейкім чынам аказваюцца людзі, якія спрабуюць Вас кантраляваць;
- Вы вельмі хвалюецеся і нават баіцеся таго, што пра Вас думаюць іншыя людзі;
- Вы дазваляеце людзям дакранацца да сябе нават тады, калі Вам гэта не падабаецца.
Парушэнне асабістых межаў заўсёды прыводзіць да канфліктаў. Проста гэтая бомба –запаволенага дзеяння. Вы закладваеце яе тады, калі дазваляеце чалавеку ўвайсці далей, чым трэба было бы.
Як ўсталяваць мяжы?
Для таго каб зразумець, што Вы можаце дазволіць іншым, спачатку неабходна ўсвядоміць сябе. Важна палюбіць сваё цела, ясна ўсведамляць свае пачуцці, каштоўнасці, думкі, здольнасці, жаданні і абмежаванні. Важную ролю адыгрывае пастаноўка мэтаў, бачанне будучыні. Межы могуць быць:
- Фізічныя (у тым ліку сэксуальныя): каму дазваляецца і каму не дазваляецца вас чапаць і як. Ці ёсць у Вас месца, дзе Вы можаце пабыць адны?
- Матэрыяльныя: што вы можаце падараваць? Пазычыць? Колькі грошай максімальна дасце ў пазыку? Каго Вы не хочаце бачыць у сябе дома? Як павінны паводзіць сябе госці?
- Эмацыйныя: гэта ўсведамленне і прыняцце сваіх пачуццяў і эмоцый. Вы адказваеце за свае пачуцці, а іншыя – за свае. Не дазваляйце зрываць на Вас гнеў або адпускаць каментары аб Вашай вазе, знешнасці ці ўзросце. І не рабіце гэтага самі.
- Духоўныя і інтэлектуальныя мяжы. Што важна для Вас у жыцці? У што вы верыце? Вашыя каштоўнасці, меркаванні, думкі.
Вядома, усталяваныя межы ніколі не будуць выконвацца цалкам. Але, усталяваўшы межы, можна вызначыць, якое месца ў Вашым жыцці займаюць адносіны і наколькі далёка Вы гатовыя дапусціць іншых людзей.
Пры гэтым важна разумець, што ўсталяванне ўласных межаў не раўназначна эгаізму і абыякавасці. Спачуванне, спагада, імкненне дапамагчы – гэта таксама прыкметы здаровай асобы. Аднак калі чужыя праблемы адцягваюць і не даюць радавацца таму, што адбываецца ў Вашым ўласным жыцці – гэта не норма. Мы занураемся ў чужое жыццё, калі не ведаем, што рабіць з уласным.
Чалавек з добра выбудаванымі здаровымі межамі не будзе парушаць чужыя. Якія моманты ў зносінах могуць парушыць межы?
- Падрабязнасці асабістага жыцця. Не ўся асабістая інфармацыя цікавая і прыемная іншым людзям. Таму ў выпадку шчырай размовы спачатку пераканайцеся, наколькі гэта цікава суразмоўцу.
- Рэзкі скачок да блізкіх адносінаў. Бывае, што людзі толькі пазнаёміўшыся, лічаць патрэбным адразу наладзіць сяброўскія адносіны. Перш чым раскрываць душу наросхрыст, пераканайцеся, што гэта прымальна ў дадзенай сітуацыі і з дадзенымі людзьмі, а таксама – ці хочуць людзі ў кампаніі быць шчырымі ў адказ.
- Каханне з першага погляду (ці не з першага, але дакучлівае і неўзаемнае). Нават млявыя погляды, ўздыхі, «неспадзяваныя сутыкнення» ў дзвярах, а тым больш «непрыкметныя» праводзіны дадому і пераслед з мэтай паразмаўляць, могуць значна дапякаць аб’екту ўздыханняў. Больш за тое, калі сімпатыя не ўзаемная, то гэта раздражняе і выклікае гнеў.
- Няпрошаная дапамога. Дапамагаць іншым – гэта выдатна, асабліва, калі памагаты не чакае ўзнагароджання і робіць гэта на покліч душы. Аднак, увесь час дапамагаючы, лёгка ўлезці на чужую тэрыторыю пад самымі добрымі намерамі.
Навык павагі чужых межаў – гэта, перш за ўсё, дазвол іншым людзям быць непадобнымі да Вас.
Што неабходна ведаць (і заўсёды памятаць!):
- Межы ёсць не толькі ў Вас, але і ў іншых людзей
- Не чакайце таго, што іншыя людзі адгадаюць, што менавіта Вам трэба: кажыце з імі аб сваіх патрэбах, пачуццях і жаданнях.
- Не спрабуйце адгадаць, што думаюць іншыя людзі – гэта прыводзіць да вялікай колькасці непаразуменняў у адносінах.
- Не спрабуйце змяняць іншых людзей, бо яны могуць гэтага не жадаць, а Вы будзеце марнаваць свой уласны час і рэсурс на іх.
- Маніпуляцыі з’яўляюцца перамяшчэннем межаў альбо прымусам да гэтага. Такіх адносінаў варта па магчымасці пазбягаць.
Калі нічога не спрацоўвае, і Вашыя мяжы працягваюць парушаць, то варта пайсці ў іншым накірунку – туды, дзе межы парушаць не будуць. Калі Вы не можаце гэтае здолець самастойна, можна звярнуцца да псіхолага / псіхатэрапеўта - - >> запіс на кансультацыю да псіхолага ў нашым універсітэце (бясплатна і канфідэнцыйна).
